SCHRIJVEN
Nee, ik wil het niet hebben over Charlie Hebdo. Daar is al genoeg over gezegd en geschreven. In mijn krant kwam ik vandaag twee artikelen tegen die beide met schrijven te maken hebben, maar ieder op een geheel eigen wijze.
Als eerste pak ik dan maar het bericht over het echte schrijven. Waarom zou je een kind nog met een pen leren schrijven als werken met een tablet of computer de toekomst is. In Finland ligt een wetsontwerp klaar om de pen voorgoed uit de klaslokalen te verbannen. Een letterkunstenares hier in de buurt die les geeft in kaligrafie en handschrift verbetering zegt dit een interessant experiment te vinden. Zelf maakt ze ook steeds meer gebuik van het toetsenbord. En toch is ze blij dat afschaffen van de schrijfles voorals nog niet in Nederland plaats vindt.
"Kinderen", zo legt ze uit, "leren namelijk van alles tijdens het leren schrijven. Het is niet alleen toegespitst op de motorische ontwikkeling, het schrijven met een pen is een stuk persoonlijker, waardoor er een expressie in de letter of het woord gelegd kan worden, wat met een toetsenbord nooit bereikt kan worden."
Het is misschien wat zweverig, maar ergens vind ik er wel een grond van waarheid in zitten. Ik kan een heleboel tekst door middel van mijn toetsenbord produceren, maar, ik doe het niet veel meer, maar als ik een gedicht zou willen schrijven, wat ik in vroeger dagen veel gedaan heb, dan zou ik dat zeker met pen en papier willen doen. Al schrijvend voel ik dan veel meer de kracht en de emotie die ik de woorden mee zou willen geven.
En dat brengt mij als vanzelf bij de tweede invalshoek. Hierin wordt onder de aandacht gebracht dat er vele kleine tussenwoordjes onvertaalbaal Nederlands zijn. Het Engels heeft hiervoor niet zo gemakkelijk een equivalent. Twee voorbeelden: ík heb lekker vrij genomen; en ik zet de tv vast aan.
Wanneer men schrijft in de eigen taal, dan kunnen alle hoeken en gaten van de taal benut worden om onder woorden te brengen wat bijvoorbeeld Rembrandt of Gorter ons te bieden hebben, aldus Piet Gerbrandy, dichter, classiccus, poëziecirticus en universitair docent klassiek en middeleeuws Latijn. Zijn stelling is: Wil iemand een voortreffelijk spreker lezer en schrijver worden, dan leert iemand dat in de taal waarin hij/zij is grootgebracht.
Mijn conclusie is, dat echt leren schrijven met een pen hier een belangrijke rol bij heeft. Dat moet kinderen niet ontnomen worden. De schrijfles op school moet gewoon blijven bestaan.
Heerlijk, deze bezigheid, middels het schrijven van een blogje, in deze twee artikelen uit de krant verbanden zien en bij elkaar brengen. Schrijven: ik zou het niet willen missen. En ondanks dat maar weinig meer echt met een pen schrijf, ik weet zeker dat het mij in vroeger dagen wel gevormd heeft.
vijftien reacties
Ik vind er niets zweverigs aan. Zo schrijf ik mijn verhalen allemaal in schriften. Gewoon, omdat ik mijn teksten dan beter schrijf. En ik heb ooit 60 lessen kalligrafie gehad. Met rand- en letterversieringen. Ik vond dat hartstikke leuk om te doen. Nee hoor, pennen zal ik nooit in de ban doen. Potloden ook niet, trouwens 
Liefs Kakel
Met mijn schrijven is het zo erg dat ik een dag later niet meer weet wat er staat. Ik ga dus helemaal voor het toetsenbord…
Er ijn verschillende dingen die hier een rol inspelen. Zo kon ik nooit blind typen (heb er wel les in gehad) en heb dat ook nooit gedaan. Ik type om die reden duidelijk anders dan mensen die het wel kunnen. Alle text gaat dus door mijn geheugen. Ik denk er dus overna of ik wil of niet. Blindtypers zijn er steeds minder omdat je niet meer eerst iets opschrijft en dan overtypt. Vaak denk ik dat de mensen die dit soort stukjes schrijven nog steeds de blindtyper als de typische typer in het hoofd hebben.
Zelf heb ik bitter weinig geschreven totdat ik rond 1982 overstapte op de PC. Ik schreef wel eens een notule, maar dat was het dan ook.
Met de computer zag ik direct het voordeel dat ik naderhand text kon aanpassen in volgorde. Op papier begon ik wel eens opnieuw of gebruikte ik potlood en gumde me een ongeluk.
De grootste valkuil bij de omputer was windows95. Op dat moment zag je ook meteen de opmaak van een text en dat leidde af. Men ging zich daar onbewust meer mee bezighouden dan met de inhoud. Ik heb dat nooit gedaan. Zo type ik meestal alles in kladblok zonder opmaak. Lees het daarna door, verander de volgorde en plak het dan in Word voor de spellingsontrole en ga me daarna pas drukmaken over het lettertype.
Er zijn wel meer mensen die het zo doen, maar het gros heeft een andere aanpak. De aanpakken verschillen zo dat er volgens mij niet zoveel in het algemeen over gezegd kan worden. Dan zouden ze eerst eens na moeten gaan hoe mensen hun computer en textverwerkers gebruiken. En daar heb ik nog nooit een onderzoek over gelezen.
Ik ga toch wel voor het toetsenbord..!
Maar ben wel blij gewoon schrijven met de pen, geleerd te hebben op school.
Ik ben het geheel met je stelling eens. Maar ik heb ook nog een toevoeging. Niet iedereen zal dat met mij eens zijn maar ik zie een gevaar in de afhankelijkheid van de computer en, in het verlengde daarvan, van de techniek in zijn algemeenheid.
We hoeven maar even een stroomstoring te hebben en heel het leven ligt plat. Daarom zal ik altijd blijven pleiten voor een leven dat ook zonder de computer nog leefbaar kan zijn. Als hulpmiddel is de computer onmisbaar geworden, toegegeven. Maar die afhankelijkheid moeten we niet willen.
Schrijven is voor mij inderdaad een krampachtige beweging, maar tóch vind ik dat kinderen het wél moeten blijven leren.
Alleen al omdat je er niét van uit kunt gaan dat altijd een werkend toetsenbord bij de hand hebt. De stroom kan uitvallen, er kunnen storingen zijn waardoor PC en of telefoon niet werken of je wilt even een lief briefje achter laten voor iemand.
Wél kunnen lezen maar niet zélf kunnen schrijven is gewoon raar.
p.s.
ik snuffel nog even wat tussen de reacties en ik zie dat eigenlijk alleen Plato zich óók realiseert dat de huidige maatschappij wel héél veel vertrouwt op de moderne communicatiemiddelen, dat verbaast me toch een beetje.
Zodra bij de huisartsenpraktijk de computer plat ligt kán men niets, ik vind het angstaanjagend.
Zo maakte ik ooit grote indruk toen tijdens adresseer werkzaamheden de computer uit viel . Ik zocht een pen en begon zélf de adressen te schrijven en mobiliseerde óók de rest een pen te zoeken…. verbázing alom…… maar het werk kwam op tijd klaar.
Kinderen moeten natuurlijk normaal leren schrijven, ik vind het raar om dat zomaar af te schaffen, een boodschappenbriefje, handtekening, noem de meest onzinnige simpele dingen maar op en wat als je toetsenbord het niet doet, neeee, daar ben ik het niet mee eens hoor, pen en papier moet zeker blijven
Ik vind dat iedereen moet kunnen lezen en schrijven, met de pen.
Kom op, dat verbannen komen ze nog wel op terug.
Er schoot me net nog een aanvulling te binnen. Toen ik op de lagere school zat gingen we over van kroontjespennen (eerste 3 jaar) naar balpennen. Lekker knoeien met inktpotten en vloei was er niet meer bij. Ook toen waren er mensen die dat maar niets vonden. Dat gerol over het papier zorgde voor een instabiel schrift, het geschraap met een kroontjespen was veel beter. En misschien dachten ze ook wel dat je meer tijd had om over iets na te denken, wachtende op de drogende inkt.
Mijn handschrift ging er het meeste op achteruit toen de Mavo het schuinschrift-aan-elkaar van de lagere school niet accepteerde, we moesten losse blokletters schrijven anders werd het niet nagekeken. Later heb ik nog een Europees en Amerikaans tekenaarsschrift aangeleerd. Ik kan daardoor wel heel duidelijk schrijven maar mooi is het niet meer.
Tegenwoordig zijn al veel tikkers overgestapt op wrijven. De software doet voorspellingen aan de hand van je wrijfpatroon over een tablet of smartfoon. Het zal me niets verwonderen als dan weer de discussie komt dat je niet goed met elke letter bezig bent en je door die software woorden in de mond laat leggen.
Ik ben absoluut tegen het afschaffen van leren schrijven op school. Absurd!! Belachelijk. Alle argumenten zijn hier al genoemd. Zelf schrijf ik weinig met de hand, omdat ik enorme pijn in mijn hand krijg als ik meer dan een half A4tje beschrijf, en mijn handschrift schiet alle kanten op. Maar het moet blijven, we moeten ons ook niet zo afhankelijk maken van electronica. Schrijven kunnen we zelfs nog met een mes in hout, of een stokje in het zand.
Wie schrijft die blijft! Al betrap ik mezelf erop dat ik veel gebruik maak van Word en toetsenbord. Gewoon, omdat het lekker snel gaat. Ook je gemaakte spelfouten zie je meteen en die kun je ook meteen herstellen d.m.v. de backspacetoets :)
Toch ben ik er voorstander van dat kinderen moeten leren schrijven op school en daarin met ik het met je letterkunstenares eens dat het zeker ook voor de motorische ontwikkeling erg belangrijk is. En wat is er nu leuker dan de mooi geschreven krabbeltjes van mijn eigen kinderen op de gele post-its: “mam, ik ben vanavond later thuis, bewaar maar wat eten voor me xxx’
Fysiek schrijven is voor mij amper mogelijk door de problemen met mijn schouder. Maar ik ben eerlijk gezegd ook niet zo’n schrijfmens. Ik vertel mijn verhaal liever met foto’s.
Ik merk altijd dat ik schrijven enigszins verleerd ben, ik krijg veel sneller kramp in mijn handen. Toch gebruik ik het vreemd genoeg juist bij programmeren op de computer, om mijn gedachten te kunnen ordenen terwijl ik niet naar het scherm hoef te kijken. dan kan ik me even losmaken van één specifieke gedachtengang, als het ware.
Niks zweverig. Het is ook niet alleen maar goed voor de fijne motoriek. Het is bijvoorbeeld ook goed voor de spelling. Als je zelf eerst een letter en met meer letters achter elkaar een woord vormt, vorm je het woord bewuster dan bij typen. Je kijkt er langer en beter naar. Dat gaat ook op bij langere tekst. Ik gebruik mijn tablet uren per dag en lees dikke pillen op mijn e-reader.
Maar voor school- en studiedoeleinden zijn de maatstaven toch echt anders.
Misschien schrijf ik er zelf nog wel eens over, over de pen en het boek tegenover de toetsen en het tablet.