EEN LEVEN
Door de verhalen heen komt het leven van skoanmem steeds duidelijker in beeld. Het is vooral in het begin niet altijd een vrolijk leven geweest. Als de tijd van vijfenzeventig jaar geleden, toen zij rond de tien jaar was, tegen de tijd van nu wordt afgezet, dan is het verschil wel heel erg groot. Op tienjarige leeftijd werd mem van school gehaald en geacht de huishouding voor haar heit, haar broertje en haar zieke mem te gaan doen. Haar mem had al jaren TBC, werd verpleegd in een sanatorium maar toen bleek dat zij ten dode was opgeschreven werd ze naar huis gehaald. Doodgaan kon thuis ook. Alleen dat laatste gebeurde niet. Haar mem is ruim zeventig jaar geworden. Skoanmem heeft bijna nooit over haar jeugd willen praten.
Beetje bij beetje krijg ik dan ook zicht op de tijd waarin de ouders van skoanmem hun leven leidden. Het was een hard bestaan. De heit van skoanmem was boerenlandarbeider en werkte bijna dag en nacht. De mem van skoanmem ging al vrij snel na de geboorte van skoanmem overdag met de kinderwagen naar het land om daar bieten en wortels te trekken. En zo kwam er met heel hard werken, soms letterlijk dag en nacht, en met heel veel schrapen een klein geldbedragje, dat gebruikt werd om een klein boerderijtje te bouwen toen het jonge gezin aangezegd kreeg, het kleine arbeiderswoninkje te moeten verlaten.
Dat had een omslag kunnen zijn, maar toen gooide die ziekte roet in het eten. Om moedeloos van te worden lijkt mij. Nadat de mem van skoanmem na jaren eindelijk beter was, begon de crisis, gevolgd door de oorlog. Voor skoanmem braken na de oorlog gelukkig betere tijden aan. Ze trouwde, kreeg haar kinderen en ze heeft altijd uitermate goed voor haar gezin, inclusief haar moeder die altijd bij haar is blijven wonen, gezorgd.
Zomaar een stukje van het levensverhaal van een gewone vrouw. Tijdens de koffie vanmorgen, namen P. en ik haar leven nog eens door. Ik ga mij hier in de toekomst ooit, vast en zeker, verder in verdiepen. Nog lang niet alle eindjes zijn aan elkaar geknoopt. Vandaag nemen we voorgoed afscheid van haar. Zij heeft haar rust verdiend.
tien reacties
Niet voor te stellen hoe dat zo’n 75 jaar geleden ging met kinderen. Dat ze (en vaak de meisjes) hun lagere school niet eens af konden maken omdat ze thuis nodig waren. Dat ze niet kind konden zijn en blijven. Gelukkig komt dat nu (niet vaak meer) voor. Misschien zijn we zelfs iets te ver doorgeschoten om de jeugd een goede jeugd te geven. Een beetje aanpakken zoals vroeger, zou geen kwaad kunnen.
Ook al zal er veel verdriet zijn, ik wens jullie morgen toch een goede dag toe.
Levensverhalen: ik hoor ze graag van mijn patiënten. Geeft zo’n inzicht over hoe ze in het leven staan en waarom.
Wat leuk dat je even langs kwam vliegen alhoewel ik begreep dat de vakantievliegreis niet doorgaat. Ik wens je sterkte!
Ach, dat is verdrietig. Van harte gecondoleerd Hanscke en het beste gewenst. Goed van je dat je meteen gaat vertellen hoe het leven van je schoonmoeder is verlopen. Hou je taai, hoor!
Allereerst gecondoleerd natuurlijk.. Je hebt een mooi eerbetoon aan haar geschreven.. ik denk dat ze trots op je zou zijn geweest.
Soms vraag je je af hoe de mensen dat gewoon accepteerden, het zagen als een leven gegeven door god.